Historia Carolla Shelby – kim była największa postać motoryzacyjna w USA
W tym roku obchodzimy 98. rocznicę urodzin Carolla Halla Shelby’ego – wizjonera i konstruktora, który na zawsze odmienił oblicze sportowej motoryzacji. To dobry moment na to, aby przyjrzeć się jego historii. Jak wyglądało życie prywatne i zawodowe amerykańskiej legendy?
Caroll Shelby znany był z morderczej pracowitości. Tworzył auta, które przerastały korporacyjne wizje. Zanim jednak rozpoczął współpracę z największymi koncernami motoryzacyjnymi, ledwo wiązał koniec z końcem. W realizacji marzeń nie przeszkodziło mu ani bankructwo, ani też wrodzona wada serca, z którą musiał zmagać się aż do swojej śmierci w 2012 roku.
Narodziny legendy
Caroll Shelby urodził się 11 stycznia 1923 roku w Leesburgu w stanie Teksas. Już od najmłodszych lat zafascynowany był motoryzacją. Szczególnie pasjonowały go wyścigi samochodowe. W wieku 7 lat wraz z rodzicami przeprowadził się do Dallas, gdzie niemal każdego dnia obserwował okoliczny tor wyścigowy. Swoją przygodę jako kierowca Shelby rozpoczął w młodym wieku – już jako 15-latek zasiadł za kółkiem samochodu ojca. Przejażdżki były nagrodą za pielęgnowanie auta. Początki zawodowej kariery Shelby’ego nie są jednak wcale związane z motoryzacją, a z lotnictwem, które stanowiło jego drugą wielką pasję.
Edukacja Carolla jako pilota rozpoczęła się w Centrum Kadetów Lotnictwa w San Antonio. Po jej zakończeniu, w roku 1940, w ramach programu inżynierii lotniczej 18-letni wówczas Shelby zapisał się do Georgia Institute of Technology – amerykańskiej uczelni technicznej z siedzibą w Atlancie. W bardzo krótkim czasie udało mu się ukończyć szkolenie na pilota i zdobyć tytuł sierżanta. W grudniu 1942 r. 20-letni Shelby został mianowany podporucznikiem i zajmował się szkoleniem przyszłych pilotów. Niedługo później zasiadł za sterami takich samolotów jak m.in.: Douglas B-18 Bolo, North American B-25 Mitchell, Douglas A-26 Invader czy wreszcie Boeing B-29 Superfortress.
Kariera wyścigowa
W międzyczasie Shelby doskonalił swoje umiejętności kierowcy rajdowego. Swoją karierę wyścigową rozpoczął stosunkowo późno, bo w wieku 29 lat. Nie przeszkodziło mu to jednak stać się w bardzo krótkim czasie jednym z najlepszych kierowców zawodowych w historii. Shelby zaczynał jako amator, ścigając się MG CT należącym do jego przyjaciela. Brał udział w licznych rajdach, zdobywając kolejne sukcesy. W 1952 r. wygrał aż cztery wyścigi już jako zawodowy, doświadczony kierowca. Słynął z tego, że za każdym razem odmawiał przyjmowania nagród pieniężnych, do domu zabierał wyłącznie trofea.
Następne lata przyniosły Shelby’emu jeszcze większe uznanie i rozpoznawalność. Większość wyścigów kończył, zajmując miejsce na podium. Ustanowił wiele osobistych rekordów, a jego uporu nie zdołał przełamać nawet poważny wypadek, który skutkował założeniem 72 szwów i przeprowadzeniem zabiegu chirurgii plastycznej nosa i kości policzkowych. Shelby wrócił na tor niespełna po dwóch miesiącach od operacji, zdobywając kolejne Grand Prix, w tym podczas 24-godzinnego wyścigu Le Mans. Swoją karierę jako kierowca wyścigowy zakończył w pierwszej połowie lat 60.
Od hodowcy drobiu do konstruktora
Po wojnie Shelby założył swoją własną firmę zajmująca się sprzedażą wywrotek, pracował także jako robotnik przy wydobywaniu ropy, a następnie jako hodowca drobiu. Pasja do motoryzacji była jednak silniejsza – przyszły wizjoner przez kilka następnych lat zajmował się importem samochodów z Anglii, które następnie modyfikował tak, aby te osiągnęły swoją ostateczną, pożądaną przezeń formę.
To właśnie wtedy powstał jeden z najbardziej rozpoznawalnych modeli w historii amerykańskiej motoryzacji – AC Cobra, którym zdobyto mistrzostwo podczas 24-godzinnego wyścigu w Le Mans w 1964 r. Mimo oszałamiających sukcesów przedsiębiorstwo założone przez brytyjską markę AC Cars i Carolla Shelby’ego zbankrutowało, a wszystkie patenty, w tym prawo do używania nazwy Cobra, trafiły w ręce firmy Autocraft. Shelby, który nie zgadzał się na wykorzystywanie tej nazwy, wniósł pozew do Sądu Rejonowego w Los Angeles, który ostatecznie przychylił się do jego żądań.
Sądowa ugoda wymusiła na AC Cars wydanie prasowego oświadczenia, w którym brytyjskie przedsiębiorstwo musiało przyznać się do tego, że Shelby jest wytwórcą wszystkich pojazdów AC Cobra. Odzyskując prawa do swoich patentów, Shelby założył przedsiębiorstwo motoryzacyjne Shelby Americans, które kontynuowało produkcję Cobry. W międzyczasie amerykański konstruktor nawiązał współpracę ze wszystkimi koncernami amerykańskiej wielkiej trójki, co doprowadziło do wypuszczenia na tory innych słynnych modeli aut z USA: Forda GT40, Mustanga Shelby GT350, Forda Shelby GT500 i Dodge’a Vipera. Shelby również zaprojektował i stworzył od zera własny samochodów sportowy – Shelby Series 1.
Zaprojektowane przez Shelby’ego samochody przez wiele lat wygrywały zarówno na amerykańskich, jak i europejskich torach.
Życie prywatne i dziedzictwo
Po przejściu na emeryturę Shelby założył fundację wspierającą młodych sportowców z problemami zdrowotnymi. W 1990 r. ze względu na zły stan zdrowia przeszedł skomplikowaną transplantację serca, natomiast w roku 1996 przeszczepiono mu nerkę. Przez kolejne lata zmagał się z problemami zdrowotnymi związanymi z sercem. Zmarł 10 maja 2012 roku w wieku 89 lat.
W ciągu całego życia Shelby był żonaty aż siedem razy. Każde małżeństwo, z wyjątkiem jednego (ukochana zginęła w wypadku samochodowym), zakończyło się rozwodem. Ostatni ślub miał miejsce zaledwie cztery miesiące przed jego śmiercią. Wybranką została wówczas młodsza od Shelby’ego o 25 lat modelka Cleo Rendell-Roberts. Amerykański wizjoner osierocił trójkę dzieci, miał też sześcioro wnucząt.
Utworzone przez Shelby’ego przedsiębiorstwo motoryzacyjne przetrwało aż do dzisiaj. Firma z siedzibą w Nevadzie wciąż produkuje takie modele jak Shelby Cobra 289, FIA 289 oraz 427 S/C. Historię Carolla Shelby’ego przedstawiono w firmie Le Mans 66 (tytuł oryginalny Ford v Ferrari) w reżyserii Jamesa Mangolda. W jego rolę wcielił się Matt Damon.
